Twee partijen met verschillende belangen over e-books. De een met een commercieel belang, en een duidelijk verdienmodel als basis. De ander met een publiek belang, en een veel minder duidelijk "toegevoegde waarde-model". In een bijeenkomst, afgelopen dinsdagmiddag in de Latijnse School te Deventer, hebben enkele tweedejaarsstudenten HIDS de verschillende verhalen gehoord, als input voor hun onderzoek in opdracht van Annemarie van Essen.
Ik vond zelf de verschillen tussen beide verhalen het interessantst. Ben Solleveld van Bol vertelde een rechttoe-rechtaan verhaal over het in de markt zetten van een nieuwe technologie - met mooie SMART resultaten tot nu toe: 15.000 e-book readers verkocht en 100.000 e-books. Bol ligt op schema - met stijgende verkoopcijfers, ondersteund door gestructureerde marketinginspanningen. Voor Bol is succes eenvoudig te definiëren: winstmarge.
Voor de bibliotheken is de opkomst van E-books een lastiger verhaal. Dat bleek deels uit het verhaal van Michiel Laan van Bibliotheek.nl. Deze centrale organisatie heeft TNO opdracht gegeven te onderzoeken hoe het zit met de introductie van e-books in de dienstverlening van bibliotheken. De uitkomsten worden ergens in de komende maanden verwacht - en daar kon Michiel vanzelfsprekend nog niet op vooruitlopen. Hij koos (daarom?) voor een vergelijking tussen de juridische aspecten bij het uitlenen van fysieke en elektronische boeken. En dat moet inderdaad opgelost worden, voordat de bibliotheken ook maar iets met e-books kunnen.
Toch zweefde in mijn optiek een vraag daardoor boven de bijeenkomst. Want aan de ene kant raken e-books aan de traditionele 'markt' waar de bibliotheken nog steeds groot in zijn: boeken. Hoewel de uitleencijfers afvlakken is er nog een trouw publiek (kenmerken van de omvangrijkste doelgroep waar ze op drijven: 40+, vrouw, leest bovengemiddeld veel, vooral fictie). Nog wel. Want de vraag of 'fysieke boeken uitlenen' toekomstbestendig zal zijn gonst in de sector. En kun je zomaar overstappen naar eenzelfde manier van uitlenen voor E-books? Of is het als de kranten met hun vacatures of contactadvertenties - en wordt met internet de 'middle man' uitgeschakeld, die traditioneel noodzakelijk was om literatuur bij de lezer te krijgen?
HIDS-studenten zoeken uit op welke manier je E-books onder de aandacht kunt brengen bij een doelgroep. Daarvoor verdiepen ze zich in de functionaliteiten van de apparaten, en hoe die aansluiten op gebruikersbehoeften. Dat is relevant - en de uitkomsten zijn interessant. Want of de bibliotheek kansen heeft in de e-book markt? Dat wordt voor een belangrijk deel bepaald door de bereidheid van de bibliotheekmedewerkers om de apparaten in hun dienstverlening op te nemen. Het is daarbij essentieel het adoptievermogen van bibliotheekdirecteuren als Van Swelmen mee te nemen - en te proberen die ook mee te krijgen. Want niet iedereen is zo voortvarend als directeur Gerard Kocx van de bibliotheek Enschede. En dergelijke innovators heb je wel keihard nodig!
Posts
3 opmerkingen:
Een van de eerste dingen die ik dacht toen ik de Latijnse School binnenliep, waar de bijeenkomst werd gehouden, was: is het toeval dat een bijeenkomst waarin het gaat over de bibliotheken en e-books wordt gehouden in de Latijnse School. De Latijnse taal wordt immers vaak een dode taal genoemd, en zal dat over zoveel jaar ook gezegd worden over bibliotheken?
Wat mij toch het meeste is bijgeleven is wat jij gisteren tijdens de bijeenkomst verwoordde: waarom wordt meteen de vraag gesteld 'HOE gaan we e-books implementeren in de bibliotheek' in plaats van eerst te vragen 'OF we e-books gaan implementeren in de bibliotheek.'
Daarnaast zei die meneer van Bol.com dat bibliotheken zich kunnen gaan focussen op streekliteratuur, dat dat misschien/waarschijnlijk hun toekomst is. Ik kreeg toen heel sterk het idee dat Bol.com op deze manier niet wil laten merken dat met de komst van het e-book en hoe Bol.com daarop inspeelt, de bibliotheken ernstig in gevaar kunnen komen. Bestaat streekliteratuur nog wel echt? En als e-books zich zo door zullen gaan ontwikkelen zullen toch alle boeken in de vorm van e-books beschikbaar komen. Dus ook streekliteratuur. Ik weet niet precies of jij dat zei of niet, maar het viel ook op dat veel aanwezigen uit de bibliotheekwereld al zelf een e-reader hadden, en daar nog aardig wat problemen mee hadden (en dat begint al bij het installeren). Volgens mij kwam dat TNO onderzoek eind maart uit (nagevraagd) dus ik hoop dat we het dan nog kunnen gebruiken voor het project. Dan heb je wel een betrouwbaar en actueel onderzoek te pakken.
Ben in ieder geval blij dat ik ben geweest.
@Aurelia: dank voor de aanvulling. De vraag OF gaat aan het HOE vooraf - en als je op het OF een goed antwoord kunt formuleren, heb je daarmee de toegevoegde waarde voor je dienstverlening bijna vanzelf te pakken.
@aurelia
Ik kan me voorstellen dat het lijkt of we het al direct hebben over het "HOE" in plaats van de keuze of we het überhaupt wel zouden moeten willen.
Maar wanneer je de vorm loslaat, praten we wel over de content. Dan hebben we het over materialen die we al eeuwen in diverse vormen in bibliotheken voeren: geschreven tekst.
Wanneer we nu boeken, luisterboeken, grootletterboeken en welke leesmaterialen dan ook voeren (zoals brailleboeken) is het een logisch gevolg om ook digitale materialen te hosten.
Ben zei trouwens dat we inderdaad 'een probleempje' hebben als bibliotheek. Op zich geen nieuws met het SCP rapport in ons achterhoofd.
Deze doelgroep heeft inderdaad al meer e-readers dan gemiddeld. Dat komt ook omdat we als Overijsselse Bibliotheken er in januari aan elke bibliotheek er een verstrekt hebben. De genodigden voor deze middag waren dan ook de directies met hun specialisten. Niet meteen een gemiddelde doelgroep dus. Maar wel beleidsmakers en beslissers.
Fijn dat je er was.
@John. Mooie post met een belichting vanuit juist een andere hoek. Het was inderdaad een boeiende middag juist vanwege de tegengestelde belangen.
Michiel koos voor een basisverhaal omdat wij daar om gevraagd hebben. Er is nog veel onduidelijk rondom het leenrecht en de rechten van digitale middelen. Wanneer je op een aantal weblogs van e-bookgebruikers kijkt, zie je ook dat er verwarring is. Wat mag ik eigenlijk wel of niet.
Michiel heeft geprobeerd om de informatieachterstand zoals die er nog vaak is wat meer weg te nemen vanuit een landelijk georiënteerde blik.
Als bibliotheken worstelen we al langer met de vraag van toegevoegde waarde. Dat is niet erg omdat het je weer even terug brengt naar de kern van ons bestaan: waarom zijn we bibliotheken en waarom doen we wat we doen en voor wie?
Onze meerwaarde zit 'm ook in de diverse doelgroepen buiten de 'gewone lezers'. Daar zit een hele interessante nieuwe groep gebruikers die alleen wel een andere benadering en andere materialen van ons eist.
Een reactie posten